Pilchu. Na rogu Wiślnej i Hożej
biografistyka / 24 kwietnia 2021

Witold Bereś  Pilchu. Na rogu Wiślnej i Hożej Wydawnictwo Wielka Litera, Warszawa 2021 Rekomendacja: 5/7 Ocena okładki: 4/5 Biografia, która się nie styka… Biografistyka – osobna i wielce osobliwa dziedzina twórczości pisarskiej – wiele zna (choć nie wszystkie toleruje…) możliwych płaszczyzn stosunku między autorem biografii a bohaterem biografii. Klasyka to dystans poznawczy (może lepiej powiedzieć: oddalenie poznawcze), czyli sytuacja, w której autora od bohatera dzieli czas albo co najmniej tak znaczna separacja społeczna, geograficzna czy towarzyska, że aż uniemożliwiająca – z różnych powodów – kontakt intelektualny bądź duchowy, emocjonalny a nawet transcendentalny. Nawet gdyby doszło do kontaktu fizycznego… Oczywiście czas (im więcej go, tym lepiej, ale bez przesady) jest najlepszą barierą ochronną przed zakłóceniami w pożądanej obiektywizacji procesu biograficznego. Łatwiej nieco z faktami – wprawdzie chodzące, dwunożne źródła szybko znikają, zapominając, mieszając i wymierając, ale za to archiwa zdejmują klauzule poufności. Wprawdzie w tym samym czasie legendy, bajdy i mity szybko się petryfikują i są nie do odróżnienia od prawdy – ale dobry biograf na chłodno i cierpliwie wydrąży i rozpuści każdą skałę. Tyle że bez istotnych „źródeł osobowych” nie da się zweryfikować zawartości kwitów i legendarnych skamielin. Bezpowrotnie wyparowują klimaty, scenografie, duchy, imponderabilia, blakną kolory, cichnie muzyka, odchodzą kobiety…