Jerzy Jarniewicz  Mondo cane Wydawnictwo Biuro Literackie, Kołobrzeg 2022 Rekomendacja: 4/7Ocena okładki: 4/5 Poeta na swoim Jestem o dobre dziesięć lat starszy od Jarniewicza, więc nie było mi dane doznać traumy odrzucenia z powodu niewpuszczenia na dokumentalny film Gualtiera Jacopettiego „Mondo cane”. Czyli na ten „najbardziej szokujący film ostatnich lat” – tak napisali na plakacie – a lata to były sześćdziesiąte ubiegłego stulecia (film miał światową premierę w 1962 roku, a w Polsce pokazano go już w roku 1965), przeto tamte szoki jawią się wedle dzisiejszych jak porcja lodów malinowych zestawiona z erupcją supernowej. Obejrzałem wtedy „Mondo cane” bez problemu, nie licząc konieczności nabycia dwóch – dlaczego dwóch?; a domyślajcie się… – biletów od konika za cenę znacznie wyższą od nominalnej. I umiarkowanymi emocjami zostałem potargany… Na tyle umiarkowanymi, że dziś już nie pomnę, w jakim kinie to było – w „Wiśle”, „Polonii” czy może w „Wolności”? Wszelako mniejsza z tym – ważne, że dzięki obcowaniu z przesłaniem tego obrazu ugruntowałem podejrzenie (a w zasadzie zamieniło się ono w przekonanie), że świat nie jest taki piękny, jak go tu i ówdzie pracowicie malują… I tyle. Ale gdy przeczytałem wiersz Jarniewicza „Niektóre sceny mogą budzić niesmak”, wspominający tamto traumatyczne niewpuszczenie do…

Szczepan Twardoch  Chołod Wydawnictwo Literackie, Kraków 2022 Rekomendacja: 4/7 Ocena okładki: 4/5 Zimne dupy Powieść przygodowa – w zasadzie klasyka. Chwyty narracyjne i technologie fabularne jakby zaczerpnięte (ale same wtórniki, nic oryginalnego…) z terytoriów prozy sensacyjnej, po których buszowali wcześniej wszyscy – i Jules Verne, i Tom Clancy, i Clive Cussler, a w kąciku może gdzieś Jack London…. To oczywiście żaden zarzut – dobre proweniencje to nie wstyd. Do tego spora porcja inspiracji z łagiernoj litieratury, której w Rosji mają po kokardę; można odczytać zwłaszcza sporo śladów Warłama Szałamowa – szczególnie uporczywego pensjonariusza (dzięki artykułowi 58 kodeksu karnego Rosyjskiej Federacyjnej Republiki Radzieckiej, definiującemu pojęcie wroga ludu) Gławnego Uprawlienia Łagierej – a osobliwie tej części, która zawiadywała Kołymą. No i – co tu ukrywać – poważnego wkładu intelektualnego dostarczył Twardochowi nie kto inny, ale sam Sirko, czyli Wacław Sieroszewski – polski zesłaniec, etnograf i pisarz. I po raz wtóry powiadam: nie ma w tym nic zdrożnego ani nagannego. Ważne jest natomiast, co autor zrobił, co masywnego ulepił z przygarniętego surowca. Jako się rzekło – ulepił powieść przygodową. I wszelkie próby „poszerzania” imponderabiliów, dodawania powagi, znaczeń egzystencjalnych, sensów filozoficznych a nawet filozoficzno-geopolitycznych, są bezprzedmiotowe, pozbawione związku z rzeczywistością tej prozy. Ani głębi,…